Najszybszym i najbardziej popularnym środkiem transportu miejskiego w Londynie jest metro. Tamtejsze „Underground”, nazywane potocznie „Tube”, to najstarszy i jeden z najbardziej rozbudowanych systemów metra na świecie. Można nim dojechać do większości zakątków metropolii (Wielkiego Londynu), aczkolwiek sieć połączeń na południe od Tamizy nie jest już tak dobrze rozbudowana, jak w innych częściach miasta. Pomimo nazwy, wskazującej na podziemne położenie, jedynie ok. 45 proc. długości tras znajduje się pod ziemią, reszta przebiega na jej powierzchni. Każda linia metra, a jest ich 11, ma swoją unikalną i ogólnie rozpoznawalną nazwę, oznaczona jest także, np. na mapach, innym kolorem. Dziś publikujemy część pierwszą informacji o londyńskiej „tubie”, a w niej głównie statystyki i ciekawostki. Wkrótce cztery kolejne wpisy na jej temat.

Londyńskie metro – liczby i fakty:

• Data otwarcia: 10 stycznia 1863.
• Jednostka zarządzająca: od 2003 r. Transport for London (odpowiedzialna za całą komunikację miejską).
• Logo (the roundel – czerwone koło z poprzeczną niebieską poziomą linią): od 1908 r.
• Całkowita długość: 402 km (z tego 181 km pod ziemią).
• Liczba linii: 11.
• Liczba stacji: 270 (w tym 14 poza granicami administracyjnymi Wielkiego Londynu).
• Linia z największą liczbą stacji: District (60)
• Pasażerów rocznie: ponad 1,2 miliarda (ponad 3 mln dziennie).
• Liczba kilometrów przejechana rocznie przez każdy pociąg metra: ponad 184 tys.
• Średnia prędkość (z przystankami): 33 km/h.
• Najszybsza linia: Metropolitan (maks. prędkość 96 km/h). W centralnym Londynie pociągi nie mogą rozwinąć prędkości większej niż 50-60 km/h. Na linii Victoria stacje są w większych odległościach od siebie, a pociągi mogą osiągnąć prędkość do 60 km/h.

• Najstarsza linia: Metropolitan (1863).
• Najnowsza linia: Jubilee (1979).
• Najdłuższy tunel: z East Finchley do Morden (przez Bank) – 27,8 km.

• Schody ruchome: 426 (najdłuższe – 60 m – na stacji Angel, najwięcej – 23 – na stacji Waterloo).

• Windy: 167.
• Najkrótszy szyb windy: 2,3 m na stacji King’s Cross

• Najwięcej peronów: 10 na stacji Baker Street.
• Najruchliwsza stacja: Waterloo – podczas 3 godzin porannego szczytu korzysta z niej ok. 57 tys. osób dziennie, natomiast rocznie ok. 82 milionów.

• Najwięcej pociągów w godzinach szczytu: linia Northern (91).
• Najwcześniejszy pociąg: linia Piccadilly z Osterley do Heathrow o godz. 4:45 rano.
• Pracownicy metra: ok. 19 tys.

Najbardziej oddalone od centrum Londynu stacje:

• Na północy: Epping do Liverpool Street – 27 km
• Na południu: Morden do Moorgate – 16 km
• Na wschodzie: Upminster do Tower Hill – 25 km
• Na zachodzie: Chesham do Aldgate – 47 km

Odległości:

Wysokości:

Głębokości:

Ciekawostki i trochę historii:

• W 1921 roku w pociągach metra zastosowano automatycznie rozsuwane drzwi; wcześniej pasażerowie musieli otwierać je ręcznie.
• W 1928 roku pojawił się pierwszy automat do sprzedaży biletów.
• Pod koniec lat 30. XX wieku w pociągach zainstalowano przyczepione do sufitu rączki do trzymania się dla stojących pasażerów.

• Pierwsze schody ruchome na stacji metra w Londynie uruchomiono w 1911 na Earls Court.
• Każde z ponad 400 schodów ruchomych na stacjach londyńskiej „tuby” pokonują tygodniowo odległość równą dwóm okrążeniom ziemi.
• Słynny napis MIND THE GAP („uważaj na odstęp”) na peronach stacji metra oraz towarzyszący mu komunikat z głośników po raz pierwszy pojawił się w 1969 r. na trasie linii Northern; dzisiaj widać/słychać go na każdej stacji, gdzie powierzchnia peronu nie jest na tej samej wysokości co podłoga wagonów, przez co stał się symbolem londyńskiej „tuby”.

• Podczas bombardowań Londynu w II wojnie światowej,  mieszkańcy spontanicznie wykorzystywali niektóre stacje jako schrony. Władze były temu początkowo przeciwne, ale później same wyposażały stacje m.in. w infrastrukturę sanitarną. Na ośmiu zbudowano dodatkowe, głębsze poziomy, aby zapewnić Londyńczykom większe bezpieczeństwo. Niektóre stacje służyły również jako siedziby urzędów państwowych, np. na Down Street odbywały się posiedzenia brytyjskiego rządu. W tunelach metra chroniono też zbiory z muzeów, np. przy stacji Aldwych przechowywano eksponaty  z British Museum.
• Londyńskie metro było celem wielu ataków terrorystycznych. Pierwszy z nich nastąpił w 1885 r., kiedy eksplodowała bomba na stacji Gower Street (obecnie Euston Square). Od 1939 do 1993 kilkukrotnie było celem ataków IRA. 7 lipca 2005 r. w tunelach między kilkoma stacjami doszło do eksplozji bombowych, za którymi stała grupa skrajnych islamistów – zginęły 52 osoby, a co najmniej 700 zostało rannych.

• Każdego roku w metrze samobójstwo popełnia ponad 100 osób. Najpopularniejsze wśród samobójców stacje to Victoria i King’s Cross, a do największej liczby tego rodzaju przypadków dochodzi ok. godziny 11.
• W rzeczywistości 55 proc. tras linii metra znajduje się na powierzchni, a podziemne odcinki torów przebiegają głównie pod centrum Londynu.
• Na południe od Tamizy znajduje się tylko 29 stacji metra, co wynika przede wszystkim z trudnych warunków geologicznych – budowanie tuneli w południowym Londynie jest drogie i skomplikowane.
• Jedyna linia, która łączy się ze wszystkimi innymi to Jubilee.
• Autorem słynnej mapy londyńskiego metra, która została zatwierdzona w 1933 r.,  jest projektant Harry Beck; na bieżąco aktualizowana, obowiązuje do dziś i stała się jedną z ikon stolicy Wielkiej Brytanii.

• Zdaniem naukowców 40-minutowa podróż londyńskim metrem jest porównywalna do wypalenia dwóch papierosów, ponieważ powietrze jest tam zanieczyszczone kurzem, powstającym m.in. w wyniku ścierania szyn czy hamulców pociągów.
• W 2001 roku, aby poprawić zapach powietrza, na kilku stacjach zaczęto rozpylać specjalnie zaprojektowany zapach „Madeleine”, nie spotkał się on jednak z przychylnością pasażerów i po 2 dniach został wycofany.
• W 2005 roku ogłoszono, że na stacjach, które mają problem z włóczęgostwem młodzieży, z głośników będzie odtwarzana muzyka klasyczna. Podobno o 1/3 obniżyło to przemoc wobec pracowników metra.
• W tunelach metra żyje mnóstwo myszy i innych gryzoni. Powstała nawet seria książeczek dla dzieci opowiadająca o nich – „Underneath the Underground”. Najczęściej można je spotkać między torami na stacjach Waterloo i Oxford Circus.

• Stacja Aldgate została wybudowana na miejscu masowego grobu ok. 1000 ofiar epidemii dżumy z 1665 roku.
• Najczęściej kupowaną przekąską w londyńskim metrze jest czekolada orzechowa Cadbury.
• Kilku pracowników stacji Covent Garden zrezygnowało z pracy twierdząc, że pojawia się tam duch mężczyzny.
• W pociągach londyńskiego metra urodziło się do tej pory troje dzieci – w 1924, 2008 i 2009 roku.
• Temperatura powietrza w metrze jest średnio o 10 stopni C wyższa od tej na powierzchni.

W kolejnych czterech wpisach dotyczących metra w Londynie przedstawimy:

– strefy i mapy oraz przydatne do przemieszczania się po Londynie narzędzia on-line;

– linie i stacje, bilety i ceny;

– praktyczne rady i informacje dla podróżujących;

– jak podróżować od strony „technicznej”.

Tagi: londyn, londyn metro, londyn transport, metro londyn ciekawostki, metro w londynie